Baureihe 64: Bubikopf

Midden in de ¹⁹20er jaren was het locbestand van de DRG een bejaardenhuis. De C-locs waren vooral geërfd van vroegere Länderbahnen. In het plan voor eenheidslocs wilde men dus ook een nieuwe C-loc voor zijlijnen met een asdruk van hooguit 15ton. Maar een drijfwiel van 1500mm was nodig, zodat je hem met 90km/u ook  op korte hoofdlijnen kon inzetten. Centraal stond het uniform maken van bouwgroepen. De Br64 is eigenlijk een uitvoering met rugzak van de al bestaande Br24 en de Br86. Borsig leverde in 1928 de eerste zeven voor 721.000 Reichsmark

Pagekopje of Mädchen für alles...

Het was een handige veelzijdige loc die daarom bijnamen kreeg als “Mädchen für alles” en “Bubikopf”, pagekopje, toen een modieus kapsel. De DRG wilde er heel veel. Voor eind 1928 reden er al 191 en werden er weer 24 besteld. Alle fabrieken werden ingeschakeld behalve Schwarzkopff en Hohenzollern vanwege de economische crisis. Eind 1940 zette de DRG de voorlopig laatste Br64⁵²⁰ op het spoor. De volgende bestelling van 90 bij Orenstein & Koppel en bij Jung werd afgeblazen.

Evolueren of groeien

In die 12 leverjaren evolueerde het loopwerk (tot het systeem Winterthür), maar werden bij voorbeeld ook de Knorr oppervlakte-verwarmers vervangen door Friedman reststoom-injectoren. De Br64²⁹³ werd geleverd met Lenz-ventielen die bij rustig rijden zuiniger zouden zijn met stoom, maar dat viel nogal tegen. Ze werden na 1943 weer gewoon met drijfstangen bestuurd. Vanaf 1930 werden de geklinknagelde waterkasten opzij en onder de kolenbak gelast. Tot Br64²⁸³ toe kregen ze éénzijdig alleen remmen op de zes drijfwielen, de latere ook op de vier loopwielen.

Tot Br64⁴¹¹ kregen ze Bissel-assen, die zijdelings konden verschuiven, wat de wielflenzen van drijfassen versleet, zodat ze met 15mm werden afgezwakt. Pas daarna kregen ze Krauss-Helmholtz draaistellen. Daarin zat de voorloopas en de eerste drijfas. Zo kreeg je een zijspeling van 105mm voor het rangeren in nauwe bochtjes. Ze groeiden ook: Vanaf Br64³⁶⁸ werden ze echt volwassen en 100mm langer, 12500mm.

Slopen of bewaren

Overwogen werd om er 100km/u mee te gaan rijden, maar dat zou de “Mädchen” hebben gesloopt. Overigens waren er na WOII nog maar 275 over en dat bleef zo tot rond 1960. Toen werden de pagekopjes massaal afgedankt. In 1968 waren er nog maar 82. De laatste Br64⁴¹⁵ en Br64⁴¹⁹ werden in 1974 uitgerangeerd.

Nu zijn er alleen nog 19 museumlocs over. De oudste Br64⁰⁰⁶ is nog van Borsig uit 1928 en staat bij een locloods in Elmstein. Haar opvolger Br64⁰⁰⁷ woont in het Verkeersmuseum in Dresden.

model ^opZ

Midden 2013 bouwde ik uit een Br24 van Märklin, toen 8803, mijn eigen pagekopje. Hij was nog onvoltooid toen Märklin mij in 2014 rechts inhaalde met haar veel mooiere DB Br64, als insider uitvoering (88740). Ze kondigden toen ook een “oudere” DRG-versie aan waar ik op besloot te wachten (88741). Bij Märklin wordt vooral láng wachten beloond, want hij stond pas vanaf 2015 in de catalogus en in de winkel in 2017. Vlak voor de kerst kwam de Bubikopf, een juweeltje met de nieuwe detailsteuerung. De latere 88742 is weer een DB-versie, maar voor wie geduld heeft écht een schone zaak!

De Br64 reed later vooral op zijlijnen in Zuid-Duitsland met korte rijtuigen, maar  ook met mengtreinen, PmG’s, GmP’s of alleen met goederenwagens.

Meer locs