B.O.B hofrijtuigen

B.O.B Salonrijtuig A No 1 | spoor Z 1:220

Bij de Bayerische Ostbahn  B.O.B. mocht koning Ludwig II drie luxe rijtuigen gebruiken om incognito te reizen. Dit is deel 1 van een zesdelige studie voor de bouw opZ.

historisch Geheim bezoek

In 1866 wordt Niederthalgau ingelijfd bij het koninkrijk Beieren, een zware schok voor de inwoners. De jonge koning, Ludwig II, net 21, lijkt er niet om te malen. In dat jaar bezoekt hij de restauratie van het kasteel Pierrefonds, bewonderaar als hij is van Franse kastelen. Toch rolt er dat jaar ook een merkwaardig drietal groene 1ste klasserijtuigen het station van Thalbrück binnen, die daar een hele dag op een zijspoor blijven staan. Alleen opmerkzame gasten zullen het hebben opgemerkt: ze zijn van de Beierse Oost Baan en niemand weet wie ermee reist... Uit één ervan schrijdt een dame van adel onder begeleiding van een tweetal dienaressen, op weg voor een huurkoets naar de Elisabethdom om haar naamgenote Elise von Thalbrück te bezoeken. Wie goed is in gezichten zal haar vinden lijken op keizerin Elisabeth van Oostenrijk, Sissi in de volksmond. Zij leidt een rusteloos leven en is bijna altijd op reis... Maar wie reist er met die andere twee rijtuigen?

salonrijtuigen A No1 en A No2

Salonwagens A No1 en A No2 waren zeer ruime rijtuigen met comfortabel gepolsterde meubelen en een uitgebreide luxueuze inrichting. Ze werden naast de hofrijtuigen voor de Allerhoogste Heren, in dit tijdperk aangeduid als 1ste Classe Rytuigen met Salon en werden ook zo door de Oostbaan ingezet. Daar er bij deze maatschappij geen puur 1ste klasse rijtuigen waren kregen deze salon rijtuigen de voor 1ste klasse rijtuigen gebruikelijke letter A.

In het archief van het Verkeersmuseum te Neurenberg bevinden zich drie grote tekeningen, schaal 1:10, van salonrijtuigen van de Oostbaan. Ook het archief van het Duitse Museum in München, DMM, bezit enkele grote tekeningen van dit type. De laatste hebben meestal als opschrift: Beierse Oost Baan. De getekende aslagers zijn dan ook typisch voor de B.O.B. Ofschoon overal aanwijzingen over de herkomst of functie van de tekeningen ontbreken is het duidelijk dat het hierbij alleen om ontwerpen kan gaan.

Geen slaapplaats

Volgens het oudste ontwerp nr 03372 van ca 1858 onder koning Maximiliaan II, heeft zo’n rijtuig twee salons, zoals ook gebruikelijk bij de Koninklijke Beierse Staats Baan. In een ander ontwerp 03371 is één van de beide salons met één venster verkort om een sanitaircoupé uit te sparen. Ook bij tekening 03370/1 en /3 werd een driedeling getekend, maar hier voor een geleidecoupé, met drie ramen aan de kopkant en met de dan gebruikelijke drie coupévensters in de zijwanden van het salon en dan nog een korte sanitaircoupé.

Tekening Bayerische OstBahn Salonrijtuig

In 03370/2 werd er zelfs nog een losse emmer voor fecalien getekend. Opvallend is dat er in dit rijtuig geen slaapplaats was voorzien. De eerste twee salonrijtuigen die ik wil bouwen werden in 1864 aangeschaft onder koning Ludwig II. Er zijn twee officiële Oostbaanlijsten waarop rijtuigen met type en nummer worden opgevoerd. Dat zijn VAN IX M56 van 1872 en VAN IX 64b van 1875.

Zij vermelden tekeningen die een conventioneel rijtuigtype tonen met een zeven meter lange kast. Ze kregen de aanduidingen A No1 en A No2.

Tekening B.O.B Salonrijtuig A1 en A 2

Tekening B.O.B Salonrijtuig A1 en A2

Toen de B.O.B. in 1875 staatsbedrijf werd werden ze A17757 en A17758 en vanaf 1894 heetten ze alleen No 26 en 27, zonder A. Een Neurenbergse tekening toont de zijwand en plattegrond en wordt ondertekend met München, 4 nov 1862, Kraemer. Dat was de Obermaschinenmeister van de B.O.B. Dus werden ze niet, zoals gedocumenteerd, gebouwd door MAN te Neurenberg, maar in de eigen centrale werkplaats te Regensburg (bij München). Dat blijkt ook uit een lijst van begin 1874 met alle bestellingen. Halverwege 1874 bouwt MAN er nog wel een iets korter rijtuig bij, type A No3, later wordt dat A 17759 en vanaf 1894 gewoon No 28.

In het infoblad Treinen naar Thalbrück 2 worden ook groene rijtuigen vermeld, nr 5596, een geleiderijtuig 1ste-2de klasse en een bagagerijtuig met keuken. In 1876 werden de laatste twee vervangen door geleiderijtuig 19041 en servicerijtuig 19040. Deze waren niet van de B.O.B., maar van de Staatsbaan K.Bay.Sts.B.

Deel 1    Deel 2    Deel 3    Deel 4    Deel 5    Deel 6

Meer rijtuigen

Hits: 1030