Een stoomreuzenrad

stoomreuzenrad op schaal Z

Ik was weer eens op kermispad, nu voor een reuzenrad. Ooit vond ik een carrousel en bootjesschommel op de website van de Kallboys, maar deze keer vond ik er niks. Ik schreef ze, maar ja, de Kallboys hebben het zó druk met kegelen... Er viel niets te kopieren, te downloaden, te verkleinen of te printen, dus ging ik zelf op zoek. Maar nergens vond ik een plaatje van een kartonnen reuzenrad, laat staan een geschikte bouwplaat om óp te Zetten.

Eigen ontwerp

Dstoomreuzenrad op schaal Ze kunst was in dit geval om zelf maar een reuzenrad te ontwerpen naar een aantal 19de eeuwse voorbeelden en de uitkomst daarvan opZ, 1:220 af te drukken. Toevallig bezocht ik in het openluchtmuseum Kommern een expo van antiek speelgoed. Zo vond ik een 19de eeuws reuzenrad!

Yes! Het was weliswaar een speelgoedding, maar het bleek een tamelijk juiste afgeleide van hoe zo'n apparaat vóór 1900 in elkaar zat. Dat bleek tenminste toen ik de foto's van échte bestudeerde. Een écht oudje vond ik uiteindelijk op een 19de eeuwse prent, met een rond rad en acht gondels.

stoomreuzenrad op schaal ZGondeldesign

Ik ontwierp een gondel. Uren heb ik doorgebracht met het knippen en plakken van rare gondels die amper groter waren dan een centimeter tot ik er eindelijk een had die me beviel... en die ik 'zoveel' keer kon maken. Dat 'zoveel' is trouwens betrekkelijk. In jeugdige overmoed stelde ik me er vierentwintig, toen twaalf voor, maar dan zou mijn reuzenrad nog altijd buiten proporties worden bij mijn eerdere stoomcarousel en bootjesschommel.
Het werden er dan maar zeven, want die oude 19de eeuwers hebben er ook maar vijf tot acht.

stoomreuzenrad op schaal Z

De gondels moesten er wel een beetje 'chique' uitzien en bovendien worden voorzien van een mooi roodwit dakje. Dus bedacht ik allerlei lofwerk in de stijl van mijn eerdere kermis-attracties. Nu waren ze van binnen kraakwit. Er moesten dus bankjes in, gestoffeerd met vrolijke kermismotieven.

Bankjes

stoomreuzenrad op schaal ZDie bankjes moesten wel twee wanddikten kleiner zijn dan de gondel. Ook aan de onderkant moesten de gondeltjes leuke details krijgen, want die zie je als zo'n ding 'hoog' in de lucht hangt. Het roodwitte dakje is van fotokarton, maar omdat dat op deze schaal vrij dik lijkt pelde ik de binnenste papierlaag eraf. Zo blijft alleen de dunne bedrukte emulsielaag over. Onder het dakje lijmde ik een messing buisje van 0,8mm diameter, waar doorheen een metaaldraad van 0,25mm kan voor de ophanging. Die draad zette ik in een U-vorm. De uiteindjes lijmde ik in de stijlen van het rad.

stoomreuzenrad op schaal Z

het rad zelf

Voor het rad zelf drukte ik een sjabloon af op 80 grams papier en plakte dat op een witte glans-tegel. Nu kon ik de twee 'cirkels' spaak voor spaak op bouwen.

stoomreuzenrad op schaal Z

Ik lijmde ze samen op een messing buisje van 1mm waar doorheen de hoofdas zou komen. Ik maakte nog dwarsverbindingen, zó dat ze de gondels niet hinderden en lijmde als versierding op alle spaken zelfklevend glitterpapier dat ik ooit bij een kringloopwinkel vond.

stoomreuzenrad op schaal Z
De gondeltjes erin hangen was een heksentoer, maar wat is het leuk om het rad tussen je grote vingers te zien draaien terwijl de gondeltjes netjes verticaal blijven hangen. Nu heeft hij nog alleen duimaandrijving, maar hij krijgt een mechaniekje.

stoomreuzenrad op schaal Z

Het podium

Nu heeft zo'n rad een ingewikkeld podium, groot genoeg om buiten het rad uit te steken, met trappen en hekken, een terras en ook nog ruimte voor kassa's. Het is er eigenlijk best een bende: er staan wat parasollen op, een kermis-orgel voor de muziek en ook weer allemaal van die typisch geschilderde kermisborden, maar nu met 'hemelse vergezichten' om klanten te lokken. Omdat die Preisertjes niet zo ver kunnen springen zijn er trapjes voor het instappen. Alles wordt afgewerkt met zelfklevend glitterspul zodat het lekker kitch-kermisachtig wordt als hij gaat draaien.

stoomreuzenrad op schaal Z

Tenslotte komt er nog een groot bord 'Dampf-Riesenrad' want deze heeft geen locomobiel van de Bauernverein van node. Hij heeft zijn éigen stoommachine met een reuzenvliegwiel, achter het podium. Vóór op het podium staan er nog twee smeedijzeren lantaarns en aan elk podiumeinde wappert natuurlijk weer trots de Thalgause vlag.

Nu ben ik helemaal los van de aarde met mijn reuzenrad en wil ik nog verder. Is er eigenlijk al een bouwplaatje van een zweefmolen opZ?

stoomreuzenrad op schaal Z
Meer kermis